Mutezile mezhebi, İslam düşünce tarihinde önemli bir yere sahiptir ve birçok önemli fikri akımın kaynağıdır. Mutezile, Arapça’da “ayrılıkçılar” anlamına gelir ve İslam’ın erken dönemlerinde ortaya çıkan bir tartışma mezhebidir. Bu mezhebin kurucusu olan Vâsıl ibn Ata, 8. yüzyılda yaşamış olan bir İslam düşünürüdür.
Vâsıl ibn Ata, Bağdat’ta doğmuş ve burada eğitim almıştır. İyi bir eğitim almış olan Vâsıl, kelam ilmi üzerine yoğunlaşmış ve Aristo’ya dayanan felsefi akımlarla da ilgilenmiştir. Bu ilgileri, onun Mutezile mezhebinin temel prensiplerini oluşturmasında etkili olmuştur.
Mutezile mezhebinin temel fikirleri, akıl mantığına ve adalet prensiplerine dayanmaktadır. Vâsıl ibn Ata, bu düşünceleriyle mezhebin kurucusu olarak kabul edilir. Mezhebin temel prensipleri arasında “adalet prensibi” yer alır. Mutezile düşünceye göre, Allah’ın adaletli olması, insanların özgür iradeye sahip olmaları ve sorumluluklarını taşımaları gerekmektedir.
Vâsıl ibn Ata’nın diğer bir önemli fikri ise “akıl prensibi”dir. Mutezile’ye göre, insanlar akıl yoluyla doğruyu ve yanlışı ayırt edebilirler ve bu nedenle akıl, İslam’ın temel kaynağıdır. İnsanların adalet ve ahlaki ilkeleri anlamaları için akla dayanmaları gerektiğine inanılır.
Vâsıl ibn Ata’nın bu düşünceleri, Mutezile mezhebinin etkisiyle İslam düşünce tarihinde önemli bir rol oynamıştır. Adalet ve akıl prensipleri, bu mezhebin takipçileri tarafından derinlemesine incelenmiş ve tartışılmıştır. Mutezile, İslam düşünce tarihinde önemli bir akım olarak kabul edilirken, Vâsıl ibn Ata da bu akımın temel prensiplerini kuran bir düşünür olarak tanınmıştır.
Temel Kavramları ve İlkeleri Bu şekilde kelam ilminin temellerini atan Mu’tezilenin görüşleri, tevhid, adalet, el-va’d ve’l-va’îd, el-menzile beyne’l-menzileteyn ve emr-i bi’l-ma’rûf ve nehy-i ani’l-münker şeklin- de beş esas olarak sistemleştirilmiştir.
Mu’tezile kelâmcıları arasında el-Uṣûlü’l-ḫamse adıyla ilk eser Ebü’l-Hüzeyl el-Allâf tarafından yazılmıştır.
Mu’tezile mezhebi köken olarak Hasan-ı Basrî’nin (ö.110/728) öğrencilerin- den Vâsıl b. Atâ’ya (ö.131/748) dayanmakla birlikte, olgunlaşması asıl Ebû l-Huzeyl el-Allâf (ö. 227/841) ile olmuştur.15 Ara 2022
Bunlar; Tevhid, Adalet, Va’d ve Vaîd (Söz ve tehdit, kişinin amelinin haliki oluşu), El Menzile beyne’l-menzileteyn (büyük günah işleyenlerin iman ve inançsızlık arasında bir yerde bulunmaları), Emr-i bi’l ma’rûf ve Nehy-i Anil Münker’in farz-ı ayn oluşu olarak sayılabilir.
Şefkat gösterip lutufta bulunma anlamında bir Kur’an terimi. Günahların Allah tarafından bağışlanması anlamında bir terim. Allah’ın isimlerinden (esmâ-i hüsnâ) biri.
Efendimiz (asm) de tasdik etti; – Ben de öyle biliyorum, atmaz, dedikten sonra buyurdu ki: – İşte Allah (cc) da bu kadından çok fazla merhametlidir. Kullarını ateşe atmaz, onlar kendilerini ateşlik amelin içine atmadıkça!9 Ağu 2016
Rahmet: Rahman ve Rahim kelimelerinin köküdür. İncelik, ihsan, şefkat etme, bağışlama, acıyıp esirgeme. Allah’ın kullarına acıması, onlara sevgi, şefkat ve merhametle muamele etmesi, bol bol ihsanda bulunması anlamında Kur’ani bir tabir.8 Kas 2016
ÇOK MERHAMETLİDİR Tevvab’dır: Kullarının tevbesini kabul eder. Gaffar’dır: Kullarına acır ve onları bağışlar. Hadi’dir: İnsanlara hidayet bahşeder; doğru yolu gösterir… Cenab-ı Hakk’ın hemen her ismi O’nun sevgisiyle ilişkilidir, sevgisinin bir göstergesidir.31 Tem 2012
Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve 1992 yılına kadar hüküm süren sosyalist federal cumhuriyet. Devletin bulunduğu…
Türk Ticaret Kanunu'na göre tanım. İktisadi faaliyeti nakdi sermayeden ziyade bedeni çalışmasına dayanan ve kazancı…
Sözlükte “çağırmak, istemek, yardım etmek” anlamlarına gelmektedir. İslâmî bir terim olarak “Allah'ın yüceliği karşısında kulun…
Beyyine Suresi, Kur'an-ı Kerim'in 98. suresidir ve Medine döneminde indirilmiştir. Surenin ismi olan "Beyyine" kelimesi,…
İsmâil Hakkı Bursevî'nin (ö. 1137/1725) tasavvufî tefsiri.Ruhul Beyan Tefsiri Hangi yayınevi?Böylece Osmanlı Yayınları Tarafından Gül…
"Selam", Türkçede ve İslam kültüründe günlük hayatta sıklıkla kullanılan bir selamlaşma ifadesidir. Kelimenin kökeni Arapça…