Mustafa Kemal Atatürk, Türk tarihinde iz bırakan bir liderdir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu olan Atatürk, modern Türkiye’nin temelini atarak çağdaş bir devlet kurma misyonuyla hareket etmiştir. Bu bağlamda, dil meselesi de önemli bir konudur. Türkçenin resmi dil olarak kabul edilmesi ve Türk dilinin geliştirilmesi Atatürk’ün öncelikli hedefleri arasında yer almıştır.
Atatürk’ün Türk diline verdiği önem Ezan meselesi üzerinden de kendini göstermiştir. İslam dininde ezanın Arapça okunması uzun yıllar boyunca geleneğe uygun olarak devam etmiştir. Ancak Atatürk döneminde Türkçenin yaygınlaştırılması politikası doğrultusunda ezanın da Türkçe okunması fikri gündeme gelmiştir.
Bu düşünceye göre, ezanın anlaşılır olması ve halka hitap etmesi için Türkçe okunması gerekmektedir. Ancak bu konuda farklı görüşler de ortaya çıkmıştır. Bazıları, dinin kutsallığının bozulacağını, ezanın Arapça okunmasının vazgeçilmez bir geleneğe dönüştüğünü savunmuşlardır.
Atatürk, bu tartışmalara rağmen Türkçe ezan fikrini desteklemiştir. Ezanın Türkçe okunması, halkın ibadetlerini daha iyi anlamasını ve dini değerleri benimsemesini sağlayacaktır düşüncesindedir. Nitekim 1932 yılında ezanın Türkçe okunması için çalışmalar başlamış ve 10 sene süren tartışmalar sonucunda 1950 yılında Türk Dil Kurumu’nun gözetimiyle Türkçe ezan uygulamasına başlanmıştır.
Sonuç olarak, Atatürk’ün döneminde yürütülen dil politikası çerçevesinde ezanın Türkçe okunması kararı alınmıştır. Bu karar, Türk dilinin yaygınlaşmasına ve milli kimliğin güçlenmesine katkı sağlamıştır. Bugün hala Türkçe ezan uygulaması devam etmektedir ve Türk halkı tarafından kabul görmektedir. Atatürk’ün Türkçe ezan konusunda aldığı bu karar, Türk dilinin gelişiminde önemli bir dönüm noktası olarak değerlendirilmektedir.
Atatürk zamanında ezan neden Türkçe okundu?
Camilerde halka okunan Arapça hutbelerin halk tarafından anlaşılmadığını ifade etmiştir. Halkın söyleneni anlayabilmesi için okunan hutbelerin kendi dilinde yani Türkçe olmasını istemiştir. Namaza davet çağrısı olan ezanın da Türkçe okunmasını istemiştir.
Türkiye’de ezan hangi tarihte Türkçe okundu?
Ramazan sonrasında da uygulama devam etti ve 18 Temmuz 1932 tarihinde Diyanet İşleri Riyaseti, “fetva mahiyetinde” 636 sayılı yeni bir genelge yayınlandı. Atatürk’e atfen yayınlanan bu genelgeyle, Arapça ezan ve kametin okunması yasaklandı. O tarihten itibaren Türkiye’de tüm camilerde ezan Türkçe okunmaya başlandı.
Ezanın Türkçe okunmasını kim istedi?
19. yüzyılda Türkçülük hareketinin yaygınlaşıp Türk sözcüğüne ve Türk diline önem verilmeye başlanması ile birlikte ilk olarak Sultan Abdülaziz devrinde Ali Suavi ezanın, hutbelerin ve namaz surelerinin bile Türkçeleştirilmesi gerektiğini savunmuştur.